Chè vằng là một loại cây thuốc nam thuộc dạu cây bụi, thân cây nhỏ và thường mọc hoang bên ven đường. Cây chà vằng còn biết đến thông qua những cái tên như cây cẩm văn, cây cước man hay cây mỏ sẻ, râm nằng, mỏ quạ hoặc cây râm ri cây lài ba… dù có khá nhiều tên gọi ở từng vùng miền khác nhau nhưng cái tên cây chè vằng vẫn là một trong những cái tên phổ biết nhất của loại cân này.
Theo nghiên cứu của Đông Y lẫn Tây Y thì cây chè vằng có khá nhiều công dụng chữa bệnh, kháng viêm vô cùng hiệu quả. Cũng chính vì điều này mà loại cây này khá được đông đảo bà con Việt Nam quan tâm vì loài cây này là một loài cây khá khan hiếm hiện nay trên thị trường. Với sự quan tâm của đông đảo bà con thì cayvala.com sẽ mang đến 9 trong số những công dụng của cây chè vằng đến với quý đọc già ngày hôm nay.
Vậy cây chè vằng có những đặc điểm như thế nào để chúng ta dễ dàng nhận diện?
Cây chè vằng mọc hoang ở khắp nơi, là loại cây bụi nhỏ, đường kính thân không quá 6mm. Thân cứng, từng đốt vươn dài hàng chục mét, phân nhánh nhiều. Vỏ thân nhẵn màu xanh lục. Lá mọc đối hơi hình mác, phía cuống tròn, mũi nhọn, có ba gân chính nổi rõ ở mặt trên, mép nguyên, càng lên ngọn, cành lá càng nhỏ. Hoa màu trắng mọc thành xim ở đầu cành, quả hình cầu.
Nhưng chúng tôi đã nói bên trên thì loài cây chè vàng này lúc xưa được mọc rất nhiều ở ven đường nhưng vì dân số tăng nhà cao tầng mọc lên cũng như lượng tiêu thụ cây chè vằng trở nên vô cùng khan hiếm. Nếu như một ngày nào đó bạn đi trên được gặp một loài cây thuộc lớp cây bụi, đường kính thân không quá 6mm có thân cứng, vỏ thân nhẵn màu xanh lục, đốt vươn dài hàng chục mét, phân nhánh nhiều, lá mọc đối hơi hình mác, phía cuống tròn, mũi nhọn, có ba gân chính nổi rõ ở mặt trên, mép nguyên, càng lên ngọn, cành lá càng nhỏ. Hoa màu trắng mọc thành xim ở đầu cành, quả hình cầu thì đích thị nó là cây chè vằng rồi đó.
Cây chè vằng có thể phân biệt với cây lá ngón nhờ vào đặc điểm lá, hoa và quả. Lá chè vằng có 3 gân dọc trong đó 2 gân bên uốn cong theo mép lá, rõ rệt. Hoa chè vằng màu trắng với mười cánh hoa trong khi hoa lá ngón mọc thành chùm, phân nhánh nhiều lần (từ 2 đến 3 lần) màu vàng. Quả chè vằng hình cầu cỡ hạt ngô, chín màu đen, có một hạt rắn chắc trong khi quả cây lá ngón hình trụ (khoảng 0,5x1cm), khi chín tự mở, nhiều hạt (tới 40 hạt), nhỏ, hình thận, có diềm mỏng, phát tán theo gió.
Theo những người có kinh nghiệm đông Y thì chè vằng được chia làm 3 loại có 3 loại vằng, vằng lá nhỏ (vằng sẻ) dùng tốt hơn cả, vằng lá to (vằng trâu) cũng được dùng, còn vằng núi không dùng làm thuốc. Cây chè vằng rất dễ nhầm lẫn với cây lá ngón – đây là loại cây rất độc, chính vì vậy mọi người cần phân biệt để tránh hái nhầm.
9 tác dụng của cây chè vằng mà bạn nên biết
Cây chè vằng còn biết đến với cái tên khoa học là Jasminum subtriplinerve Blume, thuộc họ nhài Oleaceae. Từ lâu, nhân dân ta đã biết được tác dụng của lá Vằng và đã hái lá phơi khô sắc nước uống dùng cho phụ nữ sau khi sinh và người già. Nghiên cứu của viện khoa học Thế Giới cũng chứng minh rằng lá chè vằng có chứa terpenoit, glycosit đắng, flavonoit, nhựa và ancaloit có nhiều tác dụng đặc biệt với cơ thể con người. Sau đây chúng tôi xin giới thiệu 9 tác dụng nổi bật của cây chè vàng đến với quý đọc giả:
1. Cây chè vằng có tác dụng giảm béo cực kỳ hiệu quả
Cây chè vằng có giá trị như cây thuốc nam, uống tiêu độc, giảm béo. Nó cũng rất phù hợp với những phụ nữ mới đẻ nhờ tính mát và lành. Chè vằng lại rất rẻ. Nhà nào người đông, uống chè vằng thường xuyên thì mỗi tháng chỉ hết khoảng mươi nghìn. Nhiều gia đình ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh ngày nay đang coi chè vằng là món quà quý, đậm đà vị quê và để giảm béo, tiêu độc, kích thích tiêu hóa trong mùa hè. Ngày nay, chè vằng được chế biến thành những túi lọc nhỏ và đóng hộp, rất tiện lợi cho người sử dụng. Nhờ đó, chè vằng cũng dễ dàng đến được nhiều miền quê khác.
Đã qua rồi cái thời giảm cân mà kiêng đủ thứ, da dẻ xấu xí, người xanh như tàu lá, tinh thần mệt mỏi. Bỏi giờ đã có lá chè vằng đây, chỉ cần ăn ngủ nghỉ hợp lý cùng với tập luyện thể dục thường xuyên, trong một tháng bạn có thể giảm ít nhất 2kg. Giảm cân từ thiên nhiên, không ảnh hưởng sức khỏe mà lại còn tốt hơn cho cơ thể chứ.
Các bạn nên uống thường xuyên đều đặn hằng ngày nhé, uống càng đặc càng cho kết quả tốt hơn. Nên dùng cao chè vằng bán trên thị trường để tiện dụng và thu được tối đa chất quý trong lá vằng so với đun nấu thủ công, pha ¼ thìa với 200ml nước mỗi lần uống hoặc pha nhiều uống trong ngày cũng đươc. Chống chỉ định với người huyết áp thấp, phụ nữ có thai nhé.
2. Cây chè vằng có tác dụng rất nhiều với các bệnh phụ khoa của phụ nữ
Theo các thầy thuốc, lá chè vằng có chứa alcaloid, nhựa, flavonoid, có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, làm mau lành vết thương và không độc. Đặc biệt, chè vằng cũng có thể trị nhiễm khuẩn sau sinh, viêm hạch bạch huyết, viêm tử cung, viêm tuyến sữa, bế kinh, khí hư, thấp khớp, nhức xương… Bộ phận dùng làm thuốc của chè vằng là cành lá, thu hái quanh năm, dùng tươi hoặc phơi khô, sấy khô. Dược liệu có vị hơi đắng, chát, tính ấm, không độc, có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, khu phong, hoạt huyết, điều kinh, tiêu viêm.
Phụ nữ nông thôn sau khi đẻ thường lấy cành lá chè vằng phơi khô, nấu nước uống hằng ngày cho khỏe, chóng lại sức, chống thiếu máu, mệt mỏi, kém ăn. Có thể dùng dạng thuốc hãm hay thuốc sắc với liều lượng mỗi ngày là 20 – 30g.
● Chữa kinh nguyệt không đều: Chè vằng 20g, ích mẫu 16g, hy thiêm 16g, ngải cứu 8g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày. ● Chữa đau bụng kinh, bế kinh: Cành lá chè vằng cắt nhỏ, phơi khô, 1kg nấu với 3 lít nước trong 3 – 4 giờ, rút nước đầu, nấu lại với 2 lít nước trong 2 giờ rồi trộn hai nước lại, cô thành cao mềm. Mỗi ngày uống 1 – 2g với nước ấm. ● Chữa áp-xe vú: Chè vằng có tác dụng kháng khuẩn mạnh: dùng lá chè vằng để tươi, rửa sạch, giã nát, thêm ít cồn 50 độ, cho xâm xấp, rồi đắp. Ngày làm 3 lần.
3. Cây chè vằng có tác dụng chữa đau gang và vàng da
Nước chè vằng thoạt uống có vị đắng, sau thấm ngọt. Trong nắng lửa miền trung, khi đi làm đồng về, mồ hôi đầm đìa lưng áo, chỉ cần uống một bát nước chè vằng là cơn khát tiêu tan, toàn thân mát mẻ, sảng khoái. Với người bị nóng trong, mụn nhọt, người chức năng gan suy yếu, người hay phải dùng nhiều bia rượu, nước chè vằng giúp chúng ta thanh nhiệt giải độc, mát gan, trị thoái hóa gan, giúp gan hoạt động tốt hơn, nhờ đó thải được các độc tố ra khỏi cơ thể, hết nóng trong, da dẻ mịn màng.
Cũng vì tính lành và mát đó mà cây chè vàng có thể chữa bệnh đau gan và vàng da. Để chữa căn bệnh này thì các bạn có thể sử dụng bài thuốc sau với 20g chè vằng + 20g gấy hương xắt nhỏ sau đó đem phơi khô và sắc cùng 200ml nước còn 50ml, uống làm 1 lần trong ngày. Hoặc chè vằng 20g; nhân trần 20g; chi tử; lá mua; vỏ núc nắc, rau má, lá bồ cu vẽ, vỏ cây đại mỗi thứ 12g; thanh bì 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
4. Cây chè vằng có tác dụng trong việc chữa bệnh dạ dày
Trong cây và lá chè vằng chứa thành phần chính là chất glucosit mang vị đắng. Chất này vô cùng có lợi cho dạ dày con người, chúng tác động lên thành dạ dày, kích thích hoạt động của đường ruột từ đó thúc đẩy quả trình tiêu hóa hiệu quả và nhanh chóng hơn, nhu động ruột tốt nên phân dễ hình thành và cũng mềm và lỏng hơn, dễ dàng đào thải.
Bên trong cây chè vằng có chứa một lượng lớn thành phần glucosit có trong vị đắng của cây. Với hợp chất glucosit là một trong những hợp chất rất tốt cho dạ dày của cơ thể người. Khi uống cây chè vằng hợp chất glucosit sẽ tác động nên thành dạ dày giúp kích thích và tăng quá trình trao đổi dưỡng chất.
Glucosit sẽ tham gia kích thích trong hoạt động của thành ruột từ đó giúp thúc đẩy nhanh chóng quá trình tiêu hóa và nhu động ruột nên phân dễ dàng hình thành và cũng mềm và lỏng hơn, dễ dàng đào thải ra bên ngoài. Với đặc tính và công dụng của chè vằng kể trên, chúng thích hợp sử dụng để chữa bệnh cho những người bị tiêu hóa kém, táo bón, khó tiêu, gan hoạt động yếu.
5. Cây chè vằng có tác dụng trong việc định thần, an thần cho những người hay căng thẳng mệt mỏi
Càng lo lắng cho giấc ngủ càng khó có giấc ngủ như mong muốn. Chúng ta đều biết hậu quả của chứng mất ngủ luôn âm ỉ hành hạ cuộc sống người mắc chứng bệnh này. Mức độ nhẹ là sự mệt mỏi, âu lo, cáu gắt, làm việc thiếu tập trung, nâng suất kém, giảm trí nhớ… Nặng hơn là vô số hệ quả bào mòn thể lực, thần kinh và dạ dày, gan, tụy. Đặc biệt với phụ nữ, mất ngủ là nguyên nhân làm nhanh già trước tuổi và sớm xuất hiện vết nhăn, thâm.
Mất ngủ hiện nay trong y khoa không đơn thuần là 1 loại bệnh mà còn là trạng thái do stress, áp lực công việc gây ra. Trong cuộc sống hiện đại – đặc biệt là ở đô thị, không chỉ người già, trung niên, phụ nữ mãn kinh mới gặp phải mà đối tượng rất trẻ (23 – 30 tuổi) cũng thường xuyên phải đối mặt với chúng.
Nhờ các chất terpenoit, flavonoit, glycosit, ancaloit quý giá mà lá chè vằng, cao chè vằng còn có những tác dụng thần kì giúp An thần, thanh nhiêt giải độc. Với những người bị chứng khó ngủ hoặc mất ngủ, cơ thể bị tích tụ nhiều độc tố hoặc nóng trong người nên uống chè vằng để cải thiện.
6. Cây chè vằng có tác dụng trong việc kích thích quá trình tạo bầu sữa cho mẹ bầu
Nỗi lo lớn nhất của mẹ sau sinh có lẽ thiếu sữa, ít sữa cho con bú. Với mong muốn nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu. Trong thực tế, nhiều phụ nữ thường ngừng cho con bú khi họ nghĩ rằng mình không đủ sữa cho con, điều này là hoàn toàn sai lầm. Nếu việc cung cấp sữa mẹ là thấp hơn so với bình thường thì đó chỉ là một tình trạng tạm thời và hoàn toàn có thể cải thiện với những biện pháp thích hợp. Mẹo nhỏ tôi chia sẽ sau đây giúp hàng ngàn người mẹ ở Miền trung dù thiếu thốn dinh dưỡng nhưng luôn có sữa tràn trề cho con.
Những kinh nghiệm dân gian và Đông y cũng chỉ ra rằng Chè Vằng có tác dụng giúp sản phụ lợi sữa, khơi nguồn sữa dồi dào, trị thiếu sữa, mất sữa cực hiệu quả và an toàn. Ngoài ra, không chỉ giúp mẹ có nguồn sữa dồi dào, nước lá chè vằng còn giúp cơ thể mẹ sớm hồi phục sau sinh nhờ khả năng kháng khuẩn, kích thích tiêu hóa, vị giác. Hãm chè vằng uống hàng ngày là lựa chọn hoàn hảo cho chị em phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ.
7. Tắm nước cây chè vằng có tác dụng trị bệnh ghẻ ngứa
Ghẻ ngứa là bệnh ngoài da có thể lây qua nhiều con đường, đặc biệt là tiếp xúc cơ thể gần. Bệnh có tốc độ lây lan nhanh trong cộng đồng. Vì vậy, cần phát hiện sớm và điều trị bệnh ghẻ ngứa. Ngoài công dụng là nước giải khát, giải nhiệt trong những ngày hè nóng nực, chúng còn là những vị thuốc hay giúp phòng và trị nhiều bệnh hiệu quả, được nhiều người ưa chuộng.
Tắm nước cây chè vằng trị bệnh ghẻ ngứa là một trong những kinh nghiệm dân gian rất hay không nên bỏ qua. Chỉ cần dùng nước nấu từ lá và cây chè vằng tắm rửa bệnh tình sẽ thuyên giảm và hết dần. cũng dùng chữa phong thấp, đau nhức các khớp xương, chữa ghẻ lở, chốc đầu và các bệnh ngoài da. Ngày dùng 20 – 30g cành lá sắc uống. Lá tươi dùng nấu nước tắm trị ghẻ ngứa, hoặc giã nhỏ đắp trị lở, chốc đầu.
8. Cây chè vằng có tác dụng trong việc chữa bệnh thiếu máu
Bệnh thiếu máu cũng có thể xảy ra nếu các hồng cầu của bạn không chứa đủ hemoglobin. Hemoglobin là một protein giàu chất sắt làm máu có màu đỏ. Protein này giúp các hồng cầu mang oxy từ phổi đến các phần còn lại của cơ thể. Nếu bạn bị thiếu máu, cơ thể bạn không nhận được đủ máu giàu oxy khiến bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc yếu. Bạn cũng có thể có các triệu chứng khác như khó thở, chóng mặt, hay nhức đầu.
Nếu bạn mắc phải căn bệnh thiếu máu thì bạn có thể sử dụng cây chè vàng để tăng tính tuần hoàn cho máu. Tác dụng của chè vằng trong điều trị bênh thiếu máu, lười ăn, vàng da, cơ thể bị suy nhược: Mỗi ngày hãy lấy chè vằng khô lượng 8-16g sắc uống.
9. Cây chè vằng có tác dụng chữa bệnh răng miệng
Bệnh răng – miệng nói chung thường hay gặp ở mọi lứa tuổi, nước nào cũng có. Đặc biệt Việt Nam là nước có tỷ lệ người dân mắc bệnh này thuộc hàng cao nhất thế giới. Trong đó, một số tỉnh phía Nam nước ta, người dân thường hay ăn ngọt, uống nước lạnh nhiều nên có tỷ lệ cao hơn so với cả nước. Nguyên nhân bệnh là do các loại vi khuẩn tồn tại lâu ngày trong răng, miệng gây ra.
Để chữa các căn bệnh liên quan đến răng miệng thì các bạn có thể sử dụng cây lá chè vằng tươi rửa sạch, cho bệnh nhân nhai ngậm để chữa bệnh nha chu viêm. Ngoài ra, chè vằng được đun lấy nước rửa vết thương. tham khảo thêm
- 8 tác dụng của cây ngũ gia bì
- 7 tác dụng của cây lá cách
- 3 tác dụng của cây lô hội
- 11 tác dụng của cây măng tây
Những lưu ý khi sử dụng cây chè vằng để chữa bệnh
- Dù có công chụng rất tốt trong đời sống nhưng không phải bất kỳ ai cũng có thể sử dụng cây chè vàng để điều trị những loại bênh bên trên. Với những người đang mắc phải căn bệnh huyết áp thấp, phụ nữ mang thai hay trẻ em dưới 2 tuổi thì được các nhà đông y học khuyến cáo tuyệt đối không sử dụng cây chè vàng trong điều trị bệnh.
- Với sự hỗn tạp của thị trường hiên nay thì các bạn cần tỉnh táo khi mua cây chè vàng vì sẽ có những người vì lợi ích kinh tế mà họ bất chất với việc sử dụng hóa chất độc hại vào cây chè vằng. Vì thế cần lựa chọn những cơ sở có uy tín đừng ham rẻ mà chuốc thêm bệnh vào cơ thể.
- Khi uống nước chè vàng thì bạn nên dùng lúc nước chè còn âm ấm, tránh sử dụng nước chè vằng khi nó còn nóng vì điều này chỉ làm ảnh hưởng đến thành dạ dày của bạn, gây nên tổn thương trong thành dạ dàng. Ngoài ra uống trà lúc còn nóng còn làm tăng nguy cơ bỏng khoang miệng.
Với 9 tác dụng của cây chè vằng mang lại, nó rõ ràng trở thành một thảo dược thiên nhiên tuyệt vời để mọi người sử dụng rồi đúng không nào. Hi vọng bạn sẽ có thêm thông tin để sử dụng cây chè vằng một cách hợp lý nhé.