Sắt là một trong những chất khoáng có vai trò quan trọng đối cơ thể. Là nguyên liệu để tổng hợp nên hemoglobin, chất có mặt trong tế bào hồng cầu và làm cho hồng cầu có màu đỏ. Tuy là một vitamin quan trọng nhưng bạn phải có kiến thức về loại Vitamin này để cung cấp cho cơ thể hấp thu một cách tốt nhất. Cùng tìm hiểu về công dụng của của sắt, cách sử dụng như thế nào qua bài viết “Uống sắt lúc nào là tốt nhất “ dưới đây nhé.
Sắt đóng vai trò gì đối với sức khỏe?
Sắt là khoáng chất chủ yếu tham gia vào quá trình hình thành hồng cầu, đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy trong máu đến các mô trong cơ thể, đồng thời giúp tăng khả năng tập trung của trí não.
Sắt là thành phần của myoglobin, có trong cơ vân, có tác dụng dự trữ oxy cho hoạt động của cơ vân, chúng sẽ kết hợp với các chất dinh dưỡng khác để giải phóng năng lượng cho sự co cơ; sắt cũng là thành phần cấu tạo của một số loại protein và enzyme, có vai trò trong quá trình giải phóng năng lượng khi oxy hóa các chất dinh dưỡng và ATP.
Ngoài ra, sắt còn là yếu tố vô cùng quan trọng cho quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh, đặc biệt là dopamine, norepinephrine và serotonin. Đây là những chất dẫn truyền thần kinh giúp não hoạt động tốt, tạo nên sự hưng phấn, giúp bạn có được tâm trạng thoải mái theo hướng tích cực.
Hậu quả của việc thiếu sắt
Giảm trí nhớ và trí thông minh: Các nhà khoa học nghiên cứu cho biết, sắt đóng vai trò trong việc phát triển khả năng tư duy ở não. Chính vì vậy, mà việc thiếu sắt sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu, điều này sẽ gây nên tình trạng giảm trí nhớ, thường xuyên đau đầu, khả năng tư duy bị giảm sút. Nhất ở những phụ nữ đang mang thai, việc thiếu sắt không chỉ ảnh hưởng đến thai phụ, mà còn ảnh hưởng đến não bộ của thai nhi, khiến trẻ không được thông minh sau khi trưởng thành.
Suy giảm hệ miễn dịch và khả năng sinh sản: Việc thiếu sắt dẫn đến tình trạng thiếu máu sẽ ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của con người. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu sắt làm giảm quá trình sản sinh ra các tế bào T – lymphocytes (tế bào bạch cầu có vai trò chống lại sự tấn công của vi khuẩn đối với cơ thể). Bạch cầu được gọi là hàng rào bảo vệ cơ thể, khi hàng rào bị giảm đi đồng nghĩa với việc hệ miễn dịch bị suy giảm là điều không thể tránh khỏi.
Khi thiếu máu khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu bị giảm, làm thiếu oxy ở các tổ chức đặc biệt là tim, cơ bắp, não gây nên hiện tượng tim đập nhanh, trẻ nhỏ có thể bị suy tim do thiếu máu, các biểu hiện: hoa mắt, chóng mặt do thiếu oxy não, cơ bắp yếu và cuối cùng là cơ thể mệt mỏi.
Thiếu sắt còn ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể: ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: trẻ biếng ăn, viêm teo gai lưỡi, khó nuốt, kém hấp thu, độ toan dạ dày giảm, ảnh hưởng đến hệ thần kinh: mệt mỏi, kích thích, rối loạn dẫn truyền thần kinh.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu sắt
Không cung cấp đủ nhu cầu sắt
- Do tăng nhu cầu sắt: Trẻ em tuổi dậy thì, phụ nữ thời kỳ kinh nguyệt, phụ nữ có thai, cho con bú…;
- Do cung cấp thiếu: Ăn không đủ, ăn kiêng, chế độ ăn không cân đối, chế độ ăn uống của người nghiện rượu, người già…;
- Do cơ thể giảm hấp thu sắt: Viêm dạ dày, viêm ruột; cắt đoạn dạ dày, ruột; Do ăn một số thức ăn làm giảm hấp thu sắt như tanin, phytat trong chè, cà phê; nước uống có ga…
Mất sắt do mất máu mạn tính
- Loét dạ dày tá tràng biến chứng chảy máu, ung thư đường tiêu hóa, nhiễm giun móc, polyp đường ruột…; viêm chảy máu đường tiết niệu; mất máu nhiều qua kinh nguyệt; sau phẫu thuật, sau chấn thương, U xơ tử cung…;
- Tan máu trong lòng mạch: Bệnh đái huyết sắc tố kịch phát ban đêm.
Rối loạn chuyển hóa sắt bẩm sinh (Hypotransferrinemia):
- Xảy ra khi cơ thể không tổng hợp được transferrin vận chuyển sắt. Bệnh rất hiếm gặp.
Uống sắt có tác dụng gì?
Sắt rất yếu tô vi lượng không thể thiếu đối với cơ thể, chính vì vậy bạn cần bổ sung sắt thường xuyên bằng cách uống các viên sắt tổng hợp. Uống sắt đúng cách không chỉ giúp cơ thể cung cấp đầy đủ sắt, mà còn mang đến nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như:
– Sắt là nguyên liệu chính tạo nên hemoglobin, đây là loại protein có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy trong máu đến các mô.Khi não được cung cấp đầy đủ oxy và lưu lượng máu thì chức năng nhận thức sẽ được tăng cường cũng như sản sinh các nơ-ron thần kinh mới. Thiếu sắt dẫn đến giảm khả năng ghi nhớ, thiếu tập trung, tiếp thu kém,… Vì vậy mà uống sắt sẽ giúp tăng cường trí nhớ, giúp cho bạn có được khả năng tư duy tốt hơn.
– Tăng cường hệ miễn dịch: Sắt tham gia vào quá trình hệ thống miễn dịch, việc cung cấp sắt đầy đủ sẽ giúp khả năng hệ miễn dịch khỏe mạnh và hoạt động tốt để chống lại những “kẻ xâm lược” cơ thể.Tuy nhiên, việc cung cấp quá nhiều cũng có thể gây trở ngại cho hệ thống miễn dịch, vì vậy bạn cần phải bổ sung liều lượng hợp lý.
– Nếu cảm thấy mình thường xuyên bị lạnh, đó có thể là bởi vì bạn đã thiếu máu, thiếu sắt. Vi chất này giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể bằng cách đảm bảo lưu lượng máu tuần hoàn khắp cơ thể. Có được nhiệt độ cơ thể thích hợp không chỉ đơn thuần giúp bạn cảm thấy thoải mái mà nó còn rất quan trọng đối với quá trình trao đổi chất. Cung cấp đủ sắt sẽ đảm bảo nhiệt độ cơ thể bạn được điểu chỉnh tốt hơn.
– Một lợi ích đáng ngạc nhiên mà chất sắt mang đến cho sức khỏe của bạn đó chính là khả năng cải thiện tâm trạng. Sắt là một vi chất vô cùng quan trọng trong sự tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh, đặc biệt là dopamine, norepinephrine và serotonin. Đây là những chất dẫn truyền thần kinh giúp não hoạt động tốt, tạo nên sự hưng phấn, giúp bạn có được tâm trạng thoải mái theo hướng tích cực.
– Cơ thể chúng ta cần sắt để xây dựng những khối cơ bắp mạnh mẽ, rắn chắc. Cung cấp đủ hàm lượng sắt giúp cho cơ bắp của bạn chắc và có độ đàn hồi, đặc biệt với đấng mày râu. Ngoài ra, quá trình vận chuyển oxy được thực hiện bởi hemoglobin cũng là yếu tố quyết định đối với sự co cơ. Nồng độ sắt thấp dễ khiến cơ bắp phục hồi chậm dẫn đến nhức mỏi.
Vậy uống sắt lúc nào là tốt nhất? Uống như thế nào cho đúng cách?
Như các nghiên cứu cho biết, sắt hấp thu tốt nhất khi cơ thể bạn cảm thấy đói, đây là thời gian cơ thể dễ dàng hấp thu và tiếp nhận sắt vào cơ thể tốt nhất. Chính vì vậy bạn nên uống sắt trước bữa ăn khoảng 30 phút, đây được xem là thời gian thích hợp nhất để uống sắt, cũng như giúp phát huy tối ưu hiệu quả của sắt đối với cơ thể. Bởi thời gian này, có thể chúng ta sẽ hấp thu lượng khoáng chất dồi dào và thiết yếu này hiệu quả nhất.
Còn việc uống vào sáng trưa hay chiều tối thì không quan trọng, vì quan trọng là thời gian bạn uống là trước khi ăn, lúc cơ thể bạn đang cảm thấy đói, đó chính là thời gian quan trọng nhất. Nếu bạn đang bổ sung canxi cho cơ thể thì bạn cần chú ý phân chia thời gian ra sao cho phù hợp, bởi canxi có thể cản trở sự hấp thu của sắt. Chính vì thế mà khi bổ sung canxi thì bạn nên vận động để lượng canxi này có cơ hội chuyển vào đích chính là khung xương. Vì thế nên uống canxi vào buổi sáng hoặc buổi trưa với nhiều nước là thời gian thích hợp nhất. Ngược lại nếu uống canxi vào buổi chiều hay buổi tối có nguy cơ dẫn đến việc canxi bị lắng đọng, thậm chí có thể dẫn đến một số bệnh lý khác. Như vậy đây chính là một lưu ý dành cho bạn khi uống sắt, hãy cân đối làm sao để tránh gây nên hiện tượng các khoáng chất cản trở sự hấp thụ và công dụng lẫn nhau.
Bà bầu nên uống viên sắt khi nào tốt nhất?
Đối với thời kỳ mang thai, yêu cầu về dinh dưỡng ở các bà bầu thường tăng cao hơn bình thường rất nhiều để thích nghi với sự thay đổi sinh lý của người mẹ và nguồn dinh dưỡng này để giúp thai nhi phát triển. Thời gian này, bà mẹ cần cung cấp sắt gấp đôi so với bình thường, không chỉ cung cấp cho mẹ mà cho cả thai nhi. Bởi nếu chế độ dinh dưỡng ở bà mẹ không đầy đủ hoặc không đúng cách dễ dẫn đến tình trạng thiếu máu. Mà điều này không chỉ ảnh hưởng đến thiếu máu sau sinh, mà còn khiến thai nhi bị thiếu máu dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Vậy bà bầu nên uống sắt khi nào để đạt hiệu quả tốt nhất đây?
Bắt đầu thai kỳ từ tháng thứ 3 trở đi, bà bầu bắt đầu nên bổ sung sắt mỗi ngày. Mỗi ngày bà bầu cần bổ sung từ 30mg đến 35mg sắt và nên uống sắt thời điểm sau khi ăn sáng, trưa hoặc tối khoảng 1-2 tiếng. Vì sau khi ăn 1-2 tiếng là dạ dày bà bầu sẽ bắt đầu” trống rỗng”, đây là thời gian thích hợp cho các vi chất dễ dàng được hấp thu. Sắt là chất không thể thiếu đối với bà bầu, bên cạnh việc uống các viên sắt tổng hợp, bà bầu cần bổ sung thêm từ các thực phẩm: tim, thịt đỏ, bầu dục, cải xanh, súp lơ, rau dền, bí đỏ, gan,…
Dấu hiệu bà bầu bị thiếu sắt:
+ Cảm thấy khó thở, đôi khi không vận động nhưng lại thở dốc, dù chỉ vận động nhẹ.
+ Cơ thể mệt mỏi, sức khỏe sa sút, da xanh nhạt, yếu ớt.
+ Khó chịu, dễ nóng giận, bực bội trong ngủ, khó ngủ về đêm.
+ Phần niêm mạc ở mí mắt nhạt hơn so với người bình thường.
Bên cạnh sắt, thì acid folic cũng là một chất thiết yếu không thể thiếu khi mang thai. Acid folic có vai trò quan trọng trong cấu tạo và phát triển hệ thống thần kinh của thai nhi.Người mẹ trong giai đoạn mang thai bị thiếu acit folic sẽ gây các ảnh hưởng: cân nặng sơ sinh thấp, dị tật ống thần kinh, ống thần kinh đóng không kín hoàn toàn dẫn đến nhiều bệnh lý của cơ thể như bại liệt, não úng thuỷ, thai chết lưu… Chính vì vậy, bên cạnh bổ sung sắt, bà bầu cần bổ sung thêm acid folic.
Việc bổ sung sắt cho cơ thể là một điều thiết yếu, giúp cơ thể luôn được khỏe mạnh, nhưng mọi người cần sử dụng uống viên sắt sao cho đúng cách, hợp lý theo chỉ dẫn của bác sĩ để cơ thể dễ dàng hấp thu tốt. Hi vọng với bài viết: Uống sắt lúc nào là tốt nhất mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích,cũng như giải đáp được thắc mắc cho bạn đọc. Chúc bạn ngày mới vui vẻ!